Thông tin về việc Mỹ cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine đã trở thành đề tài nóng trong những ngày gần đây. Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đang xem xét cung cấp loại vũ khí này cho Kiev, và trong một cuộc trò chuyện với Tổng thống Ukraine Zelensky, ông Trump đã đặt câu hỏi về việc liệu Kiev có sử dụng vũ khí tầm xa của Mỹ để tấn công các thành phố quan trọng của Nga hay không.
Mặc dù Nhà Trắng không phủ nhận cuộc trò chuyện này, nhưng đã nhanh chóng dập tắt những đồn đoán về khả năng cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết ông Trump “chỉ đang hỏi một câu hỏi, chứ không khuyến khích Ukraine làm điều đó”. Thông tin này được đưa ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ-Ukraine đang có những thay đổi đáng kể.
Các chuyên gia cho rằng nếu Mỹ cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine, đây sẽ là một sự nâng cấp đáng kể cho kho vũ khí của Kiev, đặc biệt là về khả năng tấn công tầm xa. Tên lửa hành trình Tomahawk có tốc độ cận âm, được thiết kế để tấn công chính xác các mục tiêu trên bộ, với tầm hoạt động từ 1.600 đến 2.500 km.
Được sử dụng lần đầu tiên trong chiến đấu trong Chiến dịch Bão táp Sa mạc của Mỹ năm 1991, tên lửa Tomahawk hiện là loại vũ khí quan trọng trong kho vũ khí tầm xa của Mỹ. Mỗi quả tên lửa Tomahawk có giá khoảng 2 triệu USD, do tập đoàn Raytheon chế tạo.
Ukraine muốn có Tomahawk vì hiện tại họ đang phụ thuộc vào các loại vũ khí do phương Tây cung cấp như Storm Shadow, vốn đã được sử dụng rất hiệu quả nhưng chỉ có tầm bắn khoảng 250 km. Để thực hiện các cuộc tấn công tầm xa, Ukraine chủ yếu sử dụng máy bay không người lái và các tên lửa như Palianytsia do chính nước này phát triển.
Ông Serhii Bratchuk, phát ngôn viên của Bộ Tư lệnh Chiến dịch phía Nam của quân đội Ukraine, cho biết: “Đây là một phần của chiến dịch gây áp lực lên hậu cần, hệ thống phòng không và tinh thần của người dân Nga”. Tomahawk sẽ cho phép Ukraine thực hiện các cuộc tấn công chính xác và mạnh mẽ hơn nhiều vào Moscow.
Tuy nhiên, thách thức đối với Kiev là tên lửa Tomahawk “không dễ sử dụng”. Ông Vadym Skibitskyi, Phó Giám đốc Cơ quan Tình báo Quân sự Ukraine (HUR), cho rằng: “Các phương tiện phóng chính là tàu chiến hoặc máy bay ném bom chiến lược. Chúng tôi không có máy bay ném bom chiến lược nào”.
Nhà phân tích Federico Borsari, Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu (CEPA), cho rằng Ukraine đang thiếu cơ sở hạ tầng hải quân cần thiết cho việc phóng tên lửa Tomahawk từ biển, ngoài ra việc triển khai phiên bản phóng từ mặt đất cũng sẽ đòi hỏi những hoạt động hậu cần phức tạp.
Khi các cuộc thảo luận về vũ khí tầm xa mà phương Tây cung cấp cho Ukraine vẫn tiếp tục, nhiều nhà phân tích cho rằng có những hệ thống khác khả thi hơn đối với Kiev trong tương lai gần. “Khi bàn về các loại vũ khí tiềm năng mà Mỹ có thể cung cấp cho Ukraine với tầm bắn xa hơn ATACMS, chúng ta nên xem xét nhiều loại khác, chẳng hạn như Tên lửa Không đối đất Tầm xa Liên hợp (JASSM)”, ông Borsari lưu ý.
Được biết, tên lửa JASSM có tầm bắn khoảng 1.000 km, rất mạnh mẽ và có thể là một giải pháp tốt cho Ukraine. Nó dễ dàng tích hợp vào máy bay của Ukraine hơn nhiều so với Tomahawk.
Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu (CEPA) và các chuyên gia đang tiếp tục theo dõi và đánh giá các khả năng và hạn chế của việc cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine.