Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố quyết định rút Mỹ khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) vào ngày 22-6, dự kiến có hiệu lực từ ngày 31-12-2026. Ông Trump cho rằng UNESCO đang theo đuổi các giá trị không tương thích với chính sách “nước Mỹ trước tiên” của mình.
Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ thực hiện động thái này, vì trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, nước này cũng đã rút khỏi UNESCO vào năm 2017. Tuy nhiên, dưới thời Tổng thống Joe Biden, Mỹ đã quay trở lại tổ chức này. Phát ngôn viên Nhà Trắng Anna Kelly giải thích rằng quyết định rút khỏi UNESCO được đưa ra do tổ chức này được cho là ủng hộ các giá trị văn hóa và xã hội mang tính chia rẽ, không phù hợp với chính sách hợp lý mà người dân Mỹ đã chọn.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đưa ra quan điểm rằng việc tiếp tục là thành viên của UNESCO không phục vụ lợi ích quốc gia của Mỹ. Theo bộ này, UNESCO đang thúc đẩy chủ nghĩa toàn cầu và chương trình nghị sự mang màu sắc ý thức hệ, điều này trái ngược với chính sách đối ngoại ưu tiên nước Mỹ.
Tổng Giám đốc UNESCO, Audrey Azoulay, bày tỏ sự tiếc nuối sâu sắc về quyết định của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, bà cũng cho biết rằng quyết định này đã được dự đoán và UNESCO đã chuẩn bị cho việc này. Azoulay nhấn mạnh rằng Mỹ chỉ đóng góp khoảng 8% ngân sách của tổ chức, và UNESCO đã đa dạng hóa nguồn tài trợ.
Đại diện UNESCO cũng cho biết việc Mỹ rút khỏi tổ chức này có thể ảnh hưởng đến một số chương trình được Washington tài trợ. Phản ứng về quyết định này, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron viết trên mạng xã hội X rằng: “Chúng tôi kiên định ủng hộ UNESCO, người bảo vệ phổ quát của khoa học, đại dương, giáo dục, văn hóa và di sản thế giới”. Ông Macron cũng nhấn mạnh rằng việc Mỹ rút lui sẽ không làm suy giảm cam kết của Pháp đối với những người đang đấu tranh vì các giá trị này.
Như vậy, quyết định rút Mỹ khỏi UNESCO một lần nữa đã làm dấy lên cuộc tranh luận về vai trò và giá trị của tổ chức này trong cộng đồng quốc tế. Trong khi một số nước như Pháp thể hiện cam kết mạnh mẽ với UNESCO, thì Mỹ lại cho rằng việc tham gia tổ chức này không phục vụ lợi ích quốc gia của mình.
Việc Mỹ rút khỏi UNESCO cũng đặt ra câu hỏi về tương lai của tổ chức này và cách thức hoạt động của nó trong bối cảnh nhiều nước thành viên có những quan điểm khác nhau về các vấn đề toàn cầu.