Ngày 1.8.1930, một sự kiện quan trọng đã diễn ra trong lịch sử cách mạng Việt Nam khi Ban Cổ động và Tuyên truyền của Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập, đánh dấu sự ra đời của ngành Tuyên giáo. Trải qua 95 năm hình thành và phát triển, ngành Tuyên giáo đã chứng minh vai trò quan trọng của mình trong mọi giai đoạn cách mạng, góp phần giữ vững ‘trận địa tư tưởng’ và lan tỏa đồng thuận xã hội. Trong bối cảnh đất nước đang vận hành mô hình chính quyền hai cấp và sắp xếp lại tổ chức hành chính, vai trò của ngành Tuyên giáo – Dân vận càng trở nên then chốt trong việc kết nối tư tưởng và hành động, tạo sự thống nhất và niềm tin trong nhân dân.
Từ khi thành lập, ngành Tuyên giáo đã xác định công tác tư tưởng là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu để giác ngộ và vận động quần chúng nhân dân đứng lên đấu tranh giành độc lập dân tộc. Những cán bộ tuyên huấn đầu tiên đã truyền bá lý tưởng cách mạng, cổ vũ tinh thần yêu nước, giúp người dân hiểu và tin vào Đảng. Trong suốt 95 năm qua, ngành Tuyên giáo luôn giữ vai trò tiên phong ‘đi trước, mở đường’, từ kháng chiến đến hòa bình, từ thời kỳ bao cấp đến đổi mới và hội nhập. Ngành đã tích cực tuyên truyền và phổ biến những tư tưởng lớn, giúp chuyển hóa nhận thức xã hội và hình thành đồng thuận chính trị và tư tưởng sâu rộng.
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, công tác tuyên giáo đã phát động và cổ vũ những phong trào cách mạng như ‘Giết giặc lập công’, ‘Ba sẵn sàng’, ‘Năm xung phong’… góp phần tạo nên sức mạnh đại đoàn kết toàn dân. Sau năm 1975, ngành Tuyên giáo tiếp tục đóng vai trò hàn gắn tinh thần, khơi dậy niềm tin vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Từ năm 1986, khi công cuộc đổi mới khởi đầu, ngành Tuyên giáo đã đi đầu trong việc lý giải và phổ biến những tư tưởng lớn như ‘cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa’, ‘đa sở hữu, đa thành phần’, ‘phát triển kinh tế tư nhân’… giúp chuyển hóa nhận thức xã hội, hình thành đồng thuận chính trị và tư tưởng sâu rộng.
Năm 2025, ngành Tuyên giáo và Dân vận hợp nhất thành một khối thống nhất, theo chủ trương của Đảng về tinh gọn bộ máy. Sự hợp nhất này không chỉ là thay đổi cơ cấu tổ chức, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược trong nâng cao hiệu quả tuyên truyền, vận động quần chúng, gắn kết giữa lý luận và thực tiễn. Trong vận hành chính quyền hai cấp, vai trò của ngành Tuyên giáo – Dân vận càng trở nên quan trọng. Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại các tỉnh, thành phố sau sáp nhập đang đặt ra nhiều vấn đề về nhận thức, tổ chức và tâm lý xã hội. Công tác tuyên giáo – dân vận cần phát huy vai trò nòng cốt trong tuyên truyền, tạo đồng thuận, ổn định tư tưởng, định hướng dư luận.
Trong bối cảnh chuyển đổi số, ngành Tuyên giáo đang tích cực số hóa toàn diện, khai trương hệ thống thông tin tuyên giáo – dân vận, đào tạo đội ngũ báo cáo viên online, triển khai các chiến dịch truyền thông qua mạng xã hội… Ngành Tuyên giáo không chỉ ‘truyền đạt’ mà còn phải ‘truyền cảm’, khơi gợi được cảm xúc, ý chí, niềm tin. Hướng tới Đại hội XIV, ngành Tuyên giáo – Dân vận tiếp tục phát huy mạnh nhất vai trò định hướng tư tưởng, tạo thống nhất nhận thức, khơi dậy khát vọng phát triển, hướng tới kỷ nguyên mới của dân tộc.