Hiện nay, hàng trăm tấn thanh long, ớt, đậu bắp của Việt Nam đang gặp khó khăn trong việc xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) do vướng mắc về thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Sự cố này bắt nguồn từ việc chuyển đổi trách nhiệm cấp phép từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường sang Sở An toàn thực phẩm các địa phương, bắt đầu từ ngày 1-7-2025 theo Thông tư 12/2025/TT-BNNMT.
Thông tư này đã chuyển giao trách nhiệm cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sang các Sở An toàn thực phẩm tại địa phương. Tuy nhiên, các Sở An toàn thực phẩm, trong đó có Sở An toàn thực phẩm TPHCM, cho biết họ chưa có đủ căn cứ pháp lý để cấp giấy chứng nhận này do sự không rõ ràng trong quy định pháp luật. Điều này đã dẫn đến tình trạng tê liệt trong việc xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp Việt Nam.
Từ đầu tháng 7 đến nay, nhiều lô hàng như thanh long, ớt, đậu bắp bị mắc kẹt và không thể xuất khẩu sang EU do thiếu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam đã báo cáo rằng có khoảng 250 tấn hàng gia vị trị giá 2,4 triệu USD đang chờ cấp phép. Tại tỉnh Bình Thuận, hàng trăm tấn thanh long xuất khẩu đang bị hư hỏng do thời gian lưu kho quá lâu.
Tại hội nghị tổ chức ngày 29-7 giữa Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) với các địa phương, vấn đề cấp phép vẫn chưa được giải quyết. Việc chậm cấp giấy chứng nhận không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của họ.
Câu chuyện này đặt ra yêu cầu về nguyên tắc “trong suốt về mặt kỹ thuật” trong quản lý nhà nước. Các cơ quan chức năng cần đảm bảo rằng việc thay đổi trong hệ thống quản lý không ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Phân định trách nhiệm và sửa chữa văn bản là việc nội bộ của các đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ và không nên để việc này kéo dài gây hậu quả cho doanh nghiệp.
Trước tình hình này, các doanh nghiệp xuất khẩu đang chờ đợi sự can thiệp và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng để sớm giải quyết vấn đề và khôi phục lại hoạt động xuất khẩu. Liên minh châu Âu (EU) là một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, và việc mất đi thị trường này sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế.
Để tránh tình trạng tương tự xảy ra trong tương lai, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và doanh nghiệp trong việc xây dựng và thực hiện các quy định pháp luật. Việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cần được thực hiện một cách minh bạch, công khai và đúng tiến độ để không gây ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp.
Trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp xuất khẩu đang nỗ lực tìm kiếm các giải pháp để khắc phục tình hình. Tuy nhiên, sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng vẫn là điều cần thiết để giúp họ vượt qua khó khăn và tiếp tục duy trì hoạt động xuất khẩu.