Thời gian gần đây, nhiều vụ việc ‘bắt cóc online’ tinh vi đã xảy ra, đặt ra nhiều câu hỏi về sự kết nối trong gia đình và những hiểm họa tiềm ẩn từ thế giới ảo. Những kẻ lừa đảo thường giả danh công an hoặc cơ quan chức năng để lừa đảo, yêu cầu nạn nhân dàn dựng kịch bản bắt cóc, tống tiền. Thế giới mạng, vốn được xem là không gian học tập, kết nối và giải trí, đang dần trở thành ‘vùng xám’ tiềm ẩn nhiều rủi ro khôn lường, đặc biệt với lứa tuổi trẻ vị thành niên.

Theo Báo cáo của Văn phòng Tổng Y sĩ Hoa Kỳ, năm 2023, có 95% thanh thiếu niên Mỹ từ 13-17 tuổi sử dụng mạng xã hội, trong đó hơn một phần ba dùng gần như liên tục. Tổ chức Common Sense Media của Mỹ cũng đưa ra số liệu vào năm 2025, khoảng 70% thanh thiếu niên Mỹ từng dùng AI (trí tuệ nhân tạo) để ‘trút bầu tâm sự’. Và hơn 30% nói rằng, họ chia sẻ chuyện nghiêm túc với AI còn hơn với người thật.

Tại Việt Nam, báo cáo của UNICEF – Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc – năm 2022 chỉ ra rằng 82% trẻ từ 12-13 tuổi và 93% trẻ từ 14-15 tuổi dùng Internet hàng ngày. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cũng cảnh báo rằng thanh thiếu niên Việt Nam hiện dùng mạng xã hội trung bình 5-7 giờ mỗi ngày.

Chuyên gia giáo dục, Phó Viện trưởng Viện Học tập suốt đời Tống Liên Anh chia sẻ, sự đứt gãy trong kết nối gia đình ở thời đại mạng bùng nổ như hiện nay không còn là chuyện hiếm. Chuyên gia Tống Liên Anh đưa ra lời khuyên trong vấn đề giáo dục ở gia đình: ‘Đôi khi, một bữa cơm không có điện thoại, một buổi tối đi bộ cùng nhau, hay chỉ là cùng con xem lại một bộ phim cũ cũng đủ tạo nên kết nối. Tôi thường khuyên phụ huynh hãy học cách hỏi con về cảm xúc chứ đừng chỉ hỏi về điểm số hay thành tích. Một câu như ‘Hôm nay con có vui không?’, ‘Có điều gì làm con mệt không?’ tưởng đơn giản, nhưng lại có thể mở ra cánh cửa để cha mẹ bước vào thế giới tâm tư đầy bí mật và xáo trộn của trẻ một cách rất tự nhiên.

Chuyên gia giáo dục Tống Liên Anh cũng cho rằng, thế giới mạng xã hội đang có sức hút lớn với trẻ. Trẻ sẵn sàng chia sẻ suy nghĩ với một người lạ trên mạng, chứ không phải bố mẹ. Mạng xã hội có nguy cơ tạo ra khoảng trống lớn giữa bố mẹ và con cái, đồng thời tạo ra chuỗi đứt gãy trong các mối quan hệ trong gia đình, khi các thành viên đều muốn dùng điện thoại, lướt mạng hơn là cùng nhau chuyện trò.

Để ngăn chặn những điều này, các bậc phụ huynh cần có những biện pháp thiết thực và hiệu quả. Trước hết, cha mẹ cần dành nhiều thời gian hơn cho con cái, tham gia vào các hoạt động cùng con, tăng cường tương tác và tạo kết nối thực sự. UNICEF cũng như các tổ chức khác đã đưa ra nhiều khuyến nghị về việc phụ huynh cần thiết phải tương tác, kết nối và giáo dục con cái trong thời đại công nghệ số.

Cuối cùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục và bảo vệ trẻ em. Cần có những chương trình giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng sử dụng mạng xã hội an toàn và lành mạnh cho trẻ em. từ đó, giúp trẻ có thể sử dụng mạng xã hội một cách hiệu quả và an toàn.

Công an TP Hà Nội vừa phát cảnh báo về một hình thức lừa đảo mới, được gọi là “bắt cóc online”, trong đó các đối tượng giả danh công an đe dọa các học sinh, sinh viên và yêu cầu chuyển tiền chuộc. Mới đây, cơ quan chức năng đã giải cứu thành công một sinh viên năm nhất bị bắt cóc và yêu cầu chuộc 250 triệu đồng.

Sự việc bắt đầu khi sinh viên T., 18 tuổi, nhận được điện thoại từ một người lạ vào chiều ngày 26/7, nói rằng cậu đang liên quan đến một đường dây rửa tiền và yêu cầu tải ứng dụng ‘ZOOM WORKPLACE’. Sau đó, T. bị các đối tượng yêu cầu ra một khách sạn để làm việc và không được liên lạc với ai, đồng thời phải soạn một tin nhắn yêu cầu bố mẹ chuyển 250 triệu đồng. Lo sợ, T. đã làm theo yêu cầu.

Công an TP Hà Nội khuyến cáo người dân cần cảnh giác và tuyên truyền cho người thân, bạn bè về phương thức, thủ đoạn của loại tội phạm này. Cơ quan công an sẽ không gọi điện yêu cầu chuyển tiền hoặc cài đặt phần mềm để phục vụ điều tra, mà sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập. Nhà trường cũng cần đẩy mạnh tuyên truyền và cảnh báo các thủ đoạn lừa đảo cho học sinh, sinh viên.

Các chuyên gia an ninh mạng cũng khuyến cáo người dùng không tải ứng dụng lạ và cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng khi nhận được điện thoại từ người lạ. Khi có nghi vấn hoặc bị lừa đảo, người dân cần liên hệ ngay với cơ quan công an gần nhất để được hỗ trợ.

Trước tình trạng lừa đảo trực tuyến ngày càng gia tăng, người dân cần nâng cao cảnh giác và có kiến thức để bảo vệ bản thân. Khi rơi vào tình huống bị lừa đảo, hãy bình tĩnh và tìm kiếm sự giúp đỡ từ các cơ quan chức năng. Mọi thông tin về các vụ việc lừa đảo có thể được gửi đến đường dây nóng của cơ quan công an để được xử lý kịp thời.

Công an phường Việt Hưng, Hà Nội, phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự – Công an TP Hà Nội vừa can thiệp thành công một vụ lừa đảo trực tuyến, giải cứu một thanh niên 18 tuổi bị ép buộc gia đình chuyển tiền chuộc. Sự việc bắt đầu vào chiều ngày 23/7 khi cháu X., 18 tuổi, nhận được cuộc gọi từ một người tự xưng là công an, thông báo rằng cháu có liên quan đến một vụ án rửa tiền.

Đối tượng sau đó yêu cầu cháu cài đặt phần mềm Zoom Workplace để thực hiện cuộc làm việc trực tuyến. Cháu X. được yêu cầu kê khai tài sản để phục vụ công tác điều tra. Khi biết cháu không có tiền, đối tượng đã hướng dẫn cháu giả vờ bị bắt cóc để yêu cầu tiền từ gia đình. Cháu X. được chỉ dẫn đến thuê phòng tại một khách sạn và không được nghe bất kỳ cuộc gọi nào khác ngoài những cuộc gọi phục vụ điều tra. Đối tượng còn yêu cầu cháu gọi điện về nhà, yêu cầu gia đình chuyển khoản 300 triệu đồng để chuộc người.

Nhận được trình báo từ gia đình, Công an phường Việt Hưng đã nhanh chóng phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự – Công an TP Hà Nội và các đơn vị chức năng vào cuộc xác minh. Đến khoảng 18h45 cùng ngày, lực lượng công an đã phát hiện cháu X. đang ở một mình trong khách sạn. Sau khi được cán bộ công an giải thích, cháu mới nhận ra mình bị lừa đảo.

Công an TP Hà Nội đã khuyến cáo người dân cần nâng cao tinh thần cảnh giác và chủ động tuyên truyền cho người thân, bạn bè về phương thức, thủ đoạn của loại tội phạm này. Cơ quan công an sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc thông qua công an địa phương khi làm việc với người dân, và tuyệt đối không yêu cầu người dân chuyển tiền qua điện thoại hoặc cài đặt phần mềm để phục vụ điều tra.

Nhà trường cần tăng cường tuyên truyền, cảnh báo các thủ đoạn lừa đảo cho học sinh, sinh viên nhằm nâng cao nhận thức và khả năng phòng, chống tội phạm. Học sinh, sinh viên và người trẻ cần trang bị kỹ năng nhận diện các chiêu trò lừa đảo tinh vi. Khi phát hiện những trường hợp có dấu hiệu lừa đảo tương tự, người dân cần nhanh chóng báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất.

Công an thành phố Hồ Chí Minh gần đây đã phát hiện và giải cứu nhiều trường hợp lừa đảo ‘bắt cóc online’ nhắm vào học sinh, sinh viên. Mặc dù nhiều nạn nhân có kiến thức về công nghệ, nhưng họ thiếu kỹ năng nhận diện các chiêu trò lừa đảo, khiến họ trở thành mục tiêu của các đối tượng lừa đảo.

Một trong những vụ việc gần đây nhất liên quan đến sinh viên L.T.K.Y (SN 2004, ngụ phường Bảy Hiền, thành phố Hồ Chí Minh). Y nhận được cuộc gọi điện thoại từ người tự xưng là nhân viên giao hàng Shopee, yêu cầu kết bạn Zalo. Sau đó, một người mặc sắc phục Công an đã gọi video qua Zalo, cho biết Y liên quan đến một đường dây ma túy và rửa tiền. Người này yêu cầu Y cài phần mềm ‘Zoom Workplace’ và đăng nhập theo mã riêng để ‘làm việc nội bộ’. Trong quá trình ‘làm việc’, các đối tượng đã biết Y muốn đi du học Mỹ và yêu cầu Y chuyển khoản tổng cộng hơn 800 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng do chúng chỉ định để ‘chứng minh tài chính’.

Các đối tượng lừa đảo thường tiếp cận nạn nhân thông qua tin nhắn, cuộc gọi hoặc video call. Chúng giả danh cán bộ Công an, nói rằng đang xử lý vụ án liên quan đến nạn nhân như rửa tiền, buôn bán ma túy, gian lận tài chính… Qua đó, chúng cố gắng gieo rắc sự hoang mang, sợ hãi vào tâm lý người bị hại. Khi nạn nhân bắt đầu lo sợ, chúng liền yêu cầu người đó ‘hợp tác điều tra’ bằng cách rời khỏi nơi ở, đến thuê một phòng khách sạn hay nhà nghỉ, ở yên một chỗ.

Thượng tá Lê Duy Sâm, Phó Trưởng phòng Cảnh sát hình sự, Công an thành phố Hồ Chí Minh, đã cảnh báo rằng học sinh, sinh viên, người trẻ cần trang bị cho mình kỹ năng nhận diện chiêu trò lừa đảo và cảnh giác cao độ trước mọi yêu cầu bất thường qua mạng. Ông nhấn mạnh rằng đừng để ‘màn hình điện thoại’ trở thành công cụ dẫn dắt cuộc đời bạn rơi vào tay kẻ xấu.

Công an thành phố Hồ Chí Minh đã giải cứu nhiều nạn nhân trong các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ và cảnh báo người dân cần cẩn thận khi nhận được các cuộc gọi hoặc tin nhắn lạ. Bất kỳ cuộc gọi nào mạo danh cán bộ Công an, Viện Kiểm sát, yêu cầu cài phần mềm, chuyển tiền hoặc thuê khách sạn… đều là lừa đảo. Để tránh trở thành nạn nhân của các đối tượng lừa đảo, người dân cần nâng cao cảnh giác và không cung cấp thông tin cá nhân hoặc thực hiện các yêu cầu đáng ngờ.

Như vậy, việc nâng cao kỹ năng nhận diện chiêu trò lừa đảo và cảnh giác trước các yêu cầu bất thường qua mạng là rất quan trọng. người dân cần tìm hiểu và cập nhật kiến thức về các phương thức lừa đảo mới để bảo vệ bản thân và tránh trở thành nạn nhân của các đối tượng lừa đảo.