Trung Quốc đã chính thức ngừng phê duyệt các khoản đầu tư ra nước ngoài cho các công ty muốn thành lập hoặc mở rộng hoạt động tại Mỹ. Quyết định này được cho là diễn ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang diễn ra.

Theo những người am hiểu vấn đề, chính quyền địa phương Trung Quốc và Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC), cơ quan hoạch định kinh tế nhà nước, đã ngừng phê duyệt các khoản đầu tư như vậy kể từ tháng 4. Trước đây, đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc đã bị hạn chế do lo ngại về dòng vốn chảy ra nước ngoài và các lĩnh vực mà nước này coi là nhạy cảm.

Tuy nhiên, động thái hạn chế mới nhất này diễn ra vào thời điểm quan hệ giữa hai nước đang căng thẳng do Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt các mức thuế quan mạnh tay để đưa hoạt động sản xuất trở lại các bang. Các công ty có vốn đầu tư ra nước ngoài dưới 300 triệu USD được yêu cầu nộp hồ sơ lên chính quyền địa phương và thường không phải xin phê duyệt cấp quốc gia.

Các nguồn tin cho biết, hiện vẫn chưa rõ các hạn chế đối với đầu tư doanh nghiệp, bao gồm cả đầu tư mới hoặc mua lại, vào Mỹ, sẽ kéo dài bao lâu. Các công ty có dự án đầu tư ra nước ngoài có giá trị trên 300 triệu USD phải nộp hồ sơ xin phê duyệt từ NDRC, Bộ Thương mại và Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước.

Một số dự án sản xuất đang được triển khai tại Mỹ đã bị tạm dừng. Hạn chế mới nhất được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 4 công bố áp mức thuế lên tới 145% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, gây ra căng thẳng thương mại giữa hai nước, làm đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các quan chức thương mại Trung Quốc và Mỹ đã gặp nhau đầu tuần này trong vòng đàm phán thứ ba tại Stockholm (Thụy Điển). Hai bên đã nhất trí tiếp tục đàm phán về việc gia hạn thỏa thuận tạm ngừng áp đặt thuế quan nhằm đạt được một thỏa thuận thương mại trước thời hạn chót vào ngày 12/8 tới.

Các nhà đầu tư Trung Quốc đã rút khỏi Mỹ trong những năm gần đây do quan hệ song phương căng thẳng và sự giám sát ngày càng tăng của Mỹ đối với các công ty Trung Quốc ở cấp bang và liên bang. Ông Armand Meyer, nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại nhóm Dịch vụ Dữ liệu Trung Quốc của Rhodium Group, cho biết mặc dù các hạn chế này thể hiện sự leo thang trong xung đột thương mại giữa hai chính phủ, nhưng chúng khó có thể ảnh hưởng đến đầu tư nước ngoài tại Mỹ.

Thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc đã khuyến khích các nhà sản xuất chuyển sản xuất sang các nước châu Á khác. Thế nhưng với chính sách thuế quan toàn diện của Mỹ đối với hầu hết đối tác thương mại, các công ty Trung Quốc đang có động lực chuyển dịch vào nội địa.

Mỹ và Trung Quốc đang nối lại đàm phán thương mại vào thời điểm hạn chót 12/8 để đạt thỏa thuận chi tiết đang đến gần. Cuộc gặp này diễn ra sau khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đạt thỏa thuận thương mại với Liên minh châu Âu (EU) vào tuần trước. Mặc dù không có kỳ vọng đạt được đột phá tương tự như thỏa thuận với EU, giới phân tích cho rằng Mỹ và Trung Quốc sẽ tiếp tục hoãn áp thuế và giảm kiểm soát xuất khẩu, tạo tiền đề cho khả năng ông Trump gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào cuối tháng 10 hoặc đầu tháng 11.

Hai bên đã đạt được một số tiến bộ trong việc giảm thuế nhập khẩu và khôi phục dòng chảy hàng hóa giữa hai nước. Tuy nhiên, các vấn đề kinh tế quy mô lớn hơn vẫn chưa được giải quyết, bao gồm mô hình xuất khẩu của Trung Quốc và kiểm soát xuất khẩu sản phẩm công nghệ của Mỹ. Giới phân tích cho rằng đàm phán với Trung Quốc phức tạp và cần nhiều thời gian hơn do nước này kiểm soát nguồn cung đất hiếm và nam châm đất hiếm toàn cầu.

Tổng thống Trump đã cho biết sẽ sớm quyết định có thăm Trung Quốc để giải quyết căng thẳng thương mại hay không. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết muốn kéo dài hạn chót qua ngày 12/8 để ngăn thuế nhập khẩu quay về mức 145% với hàng Trung Quốc và hàng Mỹ là 125%. Tuy nhiên, Trung Quốc nhiều khả năng yêu cầu Mỹ giảm thêm các tầng thuế chồng chéo hiện cộng dồn lên đến 55% với hầu hết hàng hóa.

Cuộc đàm phán tại Stockholm sẽ là cơ hội để đặt nền móng cho chuyến thăm Trung Quốc của ông Trump và thảo luận về việc tái cân bằng nền kinh tế của Trung Quốc, chuyển từ phụ thuộc vào xuất khẩu sang thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng nội địa. Đây sẽ là một bước tiến quan trọng trong việc giảm căng thẳng thương mại giữa hai cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới.

Một thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể sẽ mang lại nhiều lợi ích cho cả hai bên, bao gồm tăng cường xuất khẩu và đầu tư, cũng như giảm thiểu rủi ro đối với kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng đạt được một thỏa thuận không phải là dễ dàng, và các bên cần phải linh hoạt và sẵn sàng thỏa hiệp để đạt được mục tiêu chung.

Hiện tại, tất cả sự chú ý đang đổ dồn vào cuộc đàm phán tại Stockholm. Kết quả của cuộc đàm phán này sẽ có tác động quan trọng đến quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, cũng như toàn cầu. Chúng ta sẽ phải chờ đợi và theo dõi diễn biến của cuộc đàm phán này.