Trong quá trình toàn cầu hóa, các công ty ô tô hàng đầu thế giới như Toyota, Volkswagen và BMW đã không thể bỏ qua thị trường Trung Quốc – nơi được xem là “miếng bánh” khổng lồ mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng muốn chinh phục. Để thâm nhập thị trường này, họ đã phải thiết lập các liên doanh với các nhà sản xuất địa phương. Sự hợp tác này không chỉ mở ra cơ hội tiếp cận thị trường mới mà còn tạo điều kiện cho sự lan tỏa kiến thức, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm của các nhà sản xuất Trung Quốc.

Sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc trong những năm gần đây là minh chứng cho hiệu quả của chiến lược này. Từ năm 2001 đến năm 2017, ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc đã trải qua một quá trình tăng trưởng mạnh mẽ, với sản lượng ô tô sản xuất và bán ra trên toàn thế giới chiếm hơn 1/3 tổng số. Không chỉ tập trung vào số lượng, chất lượng của ô tô Trung Quốc cũng đã cải thiện đáng kể. Theo số liệu thống kê, tỷ lệ trục trặc của xe du lịch nội địa Trung Quốc đã giảm 75% từ năm 2001 đến năm 2014.

Một phần quan trọng của sự cải thiện này có thể được quy cho sự lan tỏa kiến thức từ các công ty ô tô nước ngoài thông qua các liên doanh. Shengmao Cao, trợ lý giáo sư chiến lược tại Kellogg, định nghĩa sự lan tỏa kiến thức này là việc các công ty có thể quan sát và áp dụng kiến thức và bí quyết sản xuất của nhau một cách tự nhiên hoặc thông qua các thỏa thuận hợp tác. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích hàng nghìn cuộc khảo sát do J.D. Power & Associates thực hiện từ năm 2001 đến năm 2014 và nhận thấy rằng hiệu ứng lan tỏa tri thức từ các liên doanh đã đóng góp 8,3% vào sự cải thiện chất lượng tổng thể của ô tô Trung Quốc trong giai đoạn đó.

Việc định lượng những hiệu ứng lan tỏa này không chỉ giúp các công ty hiểu rõ hơn về quyết định hợp tác mà còn cung cấp cái nhìn sâu sắc về chính sách công nghiệp và chiến lược kinh doanh trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu. Tuy nhiên, sự hợp tác này cũng đặt ra câu hỏi về việc làm thế nào các công ty nước ngoài cân bằng giữa việc kiếm lợi nhuận và khả năng nuôi dưỡng một đối thủ cạnh tranh trong tương lai.

Trở thành đối tác với các doanh nghiệp địa phương không chỉ giúp các tập đoàn đa quốc gia tiếp cận thị trường rộng lớn mà còn giúp họ có cơ hội tìm hiểu và tiếp thu công nghệ, kinh nghiệm quản lý từ các đối tác địa phương. Tuy nhiên, các công ty nước ngoài cũng cần cân nhắc kỹ lưỡng để không tạo ra một đối thủ cạnh tranh mạnh trong tương lai mà không có được những lợi ích tương xứng.

Ngành sản xuất của Trung Quốc đang trải qua giai đoạn khó khăn khi chỉ số Quản lý Mua sắm (PMI) trong tháng 7 giảm xuống còn 49,3. Điều này cho thấy nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang gặp thách thức trong lĩnh vực sản xuất. Chỉ số PMI là một chỉ số quan trọng để đo lường sức khỏe của ngành sản xuất và dịch vụ, được công bố hàng tháng với thang điểm từ 0 đến 100. Mốc 50 thường được xem là ngưỡng phân chia giữa tăng trưởng và suy thoái.

Trong tháng 7, chỉ số PMI của Trung Quốc đã giảm 0,4 điểm so với tháng 6, từ 49,7 xuống còn 49,3. Mặc dù sự sụt giảm này có vẻ không lớn, nhưng xu hướng suy giảm đang trở nên rõ ràng hơn. Ngoài ra, chỉ số PMI của các ngành phi sản xuất cũng giảm từ 50,5 xuống còn 50,1. Điều đáng lo ngại hơn là các đơn hàng mới từ nước ngoài tiếp tục suy giảm trong tháng 7. Chỉ số đơn hàng mới giảm từ 50,2 xuống còn 49,8; trong khi chỉ số đơn hàng xuất khẩu mới giảm mạnh 1,2 điểm, xuống còn 47,1.

Xu hướng này diễn ra ngay trước khi Mỹ chính thức áp thuế đối ứng 40% đối với hàng trung chuyển từ các quốc gia khác đến Mỹ. Xuất khẩu từ Trung Quốc sang Đông Nam Á tăng 16,8% so với cùng kỳ tháng 6 năm ngoái, nhưng xuất khẩu trực tiếp sang Mỹ lại giảm mạnh 16,1%. Khi Mỹ tăng thuế đối với các nước Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam và Indonesia, tình hình giao thương của Trung Quốc với hai quốc gia này cho thấy dấu hiệu xấu đi rõ rệt. Xuất khẩu của Trung Quốc sang EU trong tháng 6 tăng 6,9% so với cùng kỳ năm trước, nhưng nếu thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và EU được đẩy mạnh, các nhà sản xuất Châu Âu có thể sẽ ưu tiên tiêu thụ hàng nội địa, từ đó giảm lượng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Thị trường chứng khoán Trung Quốc đã phản ứng tiêu cực với số liệu PMI yếu kém, khi chỉ số CSI300 giảm 0,60% và chỉ số Shanghai Composite giảm 0,48% trong phiên giao dịch sáng 31/7. Tuy nhiên, tính từ đầu tháng 7, CSI300 vẫn tăng 4,85%, Shanghai Composite tăng 4,49%, vượt trội so với chỉ số Nasdaq của Mỹ (+3,73%).

Trước tình hình này, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra nhiều biện pháp, như áp dụng chính sách tài khóa tích cực hơn và chính sách tiền tệ nới lỏng vừa phải nhằm tối đa hóa hiệu quả. Trong bối cảnh rủi ro thương mại với Mỹ và các chỉ số kinh tế suy yếu, giới đầu tư sẽ theo dõi chặt chẽ từng chính sách, từng động thái của Bắc Kinh để đánh giá khả năng giữ vững mục tiêu tăng trưởng của cường quốc này trong năm 2025.

Nền kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với những thách thức đáng kể trong thời gian gần đây. Số liệu mới nhất cho thấy Chỉ số Quản lý Mua hàng (PMI) trong lĩnh vực sản xuất tháng 7/2025 chỉ đạt 49,3 điểm. Đây là mức thấp hơn so với 49,7 điểm của tháng 6 và dưới ngưỡng 50 – ranh giới quan trọng giữa tăng trưởng và thu hẹp hoạt động. Đáng chú ý, đây là mức thấp nhất kể từ đầu năm 2025 và đi ngược lại với kỳ vọng của giới chuyên gia.

Hoạt động sản xuất suy giảm đã có tác động kéo theo sự giảm sút trong lĩnh vực dịch vụ và xây dựng. Cụ thể, chỉ số PMI phi sản xuất đã giảm từ 50,5 xuống còn 50,1. Tình hình này cho thấy cả khu vực sản xuất và dịch vụ đều đang mất đà hồi phục. Nguyên nhân chính nằm ở nhu cầu nội địa yếu và tình hình thương mại quốc tế đang chững lại.

Các điều kiện thời tiết bất lợi như nắng nóng, mưa lớn và lũ lụt tại một số khu vực đã gây ra gián đoạn cho ngành sản xuất. Đây là thời điểm mà ngành sản xuất thường bước vào “mùa thấp điểm truyền thống” hàng năm trong tháng 7. Ngoài ra, đà tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc cũng đang bị lung lay khi khối lượng hàng hóa qua cảng biển đã giảm gần 7% so với tuần trước và xuống mức thấp nhất trong gần ba tháng qua.

Trước những thách thức kinh tế ngày càng rõ nét, Bộ Chính trị Trung Quốc đã tổ chức cuộc họp vào cuối tháng 7 để đưa ra định hướng cho nửa cuối năm nay. Trong cuộc họp, các lãnh đạo đã nhấn mạnh cần “giải quyết tình trạng cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp”. Đây là một trong những nguyên nhân gốc rễ gây ra giảm phát, chiến tranh giá cả, và mất cân đối cung cầu trong các ngành công nghiệp trọng điểm.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng kêu gọi mạnh mẽ việc “phá vỡ vòng xoáy cạnh tranh nội bộ”. Thuật ngữ này dùng để chỉ tình trạng cạnh tranh khốc liệt mà không đem lại giá trị thực, dẫn đến người lao động làm việc quá sức, doanh nghiệp giảm giá bán và toàn ngành rơi vào suy thoái.

Cùng với các cam kết cải tổ cấu trúc, Bắc Kinh cũng đang tăng tốc các biện pháp kích thích kinh tế nhằm giữ ổn định tăng trưởng. Chính phủ sẽ đẩy nhanh tiến độ phát hành trái phiếu, sử dụng hiệu quả ngân sách, và duy trì thanh khoản “dồi dào” nhằm hạ thấp chi phí tín dụng cho doanh nghiệp.

Về phía Ngân hàng Trung ương, sau khi liên tiếp cắt giảm lãi suất và bơm thanh khoản dài hạn trong nửa đầu năm nay, cơ quan này bắt đầu thể hiện lập trường thận trọng hơn. Ngân hàng Trung ương không còn cam kết hạ lãi suất trong các tuyên bố mới nhất.

Một điểm đáng chú ý trong định hướng chính sách nửa cuối năm là cam kết phát triển các động lực tăng trưởng mới từ tiêu dùng dịch vụ và mở rộng chi tiêu hàng hóa. Tuy nhiên, chính phủ cũng thừa nhận rằng nhu cầu nội địa vẫn dễ bị tổn thương bởi thị trường bất động sản yếu và niềm tin doanh nghiệp – người tiêu dùng chưa phục hồi hoàn toàn.