Công nghệ đang trở thành yếu tố then chốt trong việc mở ra tương lai bền vững cho nhân loại. Việc ứng dụng công nghệ vào các lĩnh vực như năng lượng tái tạo và đô thị thông minh đã giúp giảm thiểu đáng kể tác động tiêu cực đến môi trường và tạo ra những cơ hội mới cho sự phát triển bền vững.

Trong bối cảnh thế giới đang phải đối mặt với những thách thức lớn như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và cạn kiệt tài nguyên, công nghệ đã trở thành một phần không thể thiếu trong việc tìm kiếm giải pháp. Việc sử dụng năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời và gió đã trở thành xu hướng chính của thế giới. Công nghệ lưu trữ năng lượng cũng đã được cải tiến đáng kể, giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch hơn.

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi sang nền kinh tế xanh. AI giúp dự báo nhu cầu điện, điều phối lưới điện thông minh và tối ưu hóa việc tích hợp nguồn năng lượng tái tạo. Ngoài ra, AI cũng giúp cải thiện giao thông đô thị, giảm ùn tắc và lượng khí thải nhà kính thông qua các hệ thống giao thông thông minh. Các ứng dụng của AI trong việc bảo vệ môi trường và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường đang ngày càng được mở rộng.

Kinh tế tuần hoàn cũng là một trong những lĩnh vực mà công nghệ đang đóng vai trò quan trọng. Công nghệ giúp phân loại rác thải tự động, tăng tỷ lệ tái chế và giảm thiểu lãng phí nguyên liệu. Công nghệ in 3D cũng giúp sản xuất theo yêu cầu, giảm tồn kho và vận chuyển, từ đó giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Tất cả những đổi mới trên đang được tích hợp vào các thành phố thông minh, nơi công nghệ không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng mà còn nâng cao chất lượng sống của cư dân. Công nghệ không phải là giải pháp toàn diện, nhưng là công cụ đắc lực trong hành trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh và bền vững.

Nhìn chung, từ năng lượng tái tạo đến trí tuệ nhân tạo, từ kinh tế tuần hoàn đến thành phố thông minh, đổi mới công nghệ đang mở ra một lộ trình mới cho sự phát triển hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Việc đầu tư và thúc đẩy công nghệ sạch ngay hôm nay không chỉ là lựa chọn thông minh mà còn là trách nhiệm chung của toàn nhân loại trong việc bảo vệ môi trường và tạo ra tương lai bền vững cho các thế hệ tương lai.

Việt Nam đang nổi lên là một quốc gia có tiềm năng phát triển điện gió ngoài khơi lớn nhất khu vực Đông Nam Á, với tổng công suất ước tính lên đến gần 600 GW. Bên cạnh đó, với nguồn sinh khối dồi dào từ hoạt động nông nghiệp và mức bức xạ mặt trời cao quanh năm ở khu vực miền Trung và miền Nam, tiềm năng để phát triển năng lượng sạch ở Việt Nam được đánh giá là rất lớn.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi sang sử dụng nguồn năng lượng sạch đang gặp phải một số khó khăn. Tỷ trọng của năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng của quốc gia vẫn còn thấp. Số lượng dự án đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió ngoài khơi và LNG, vẫn còn hạn chế. Đây là những nguồn năng lượng được coi là trụ cột trong quá trình chuyển dịch cơ cấu nguồn điện nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng quá trình hiện thực hóa tiềm năng điện gió ngoài khơi và LNG đang bị chậm lại đáng kể. Mặc dù Quy hoạch điện VIII đã điều chỉnh và nâng cao mục tiêu phát triển điện gió ngoài khơi và điện khí LNG, nhưng đến nay vẫn chưa có dự án điện gió ngoài khơi nào được triển khai thực tế. Chỉ có 3 trong số 13 dự án LNG hiện hữu đang được thực hiện đúng tiến độ.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này được xác định đến từ ba “nút thắt” lớn: Thiếu cơ chế giá điện rõ ràng và hấp dẫn; thủ tục đầu tư và phê duyệt dự án còn chồng chéo và phức tạp; và đặc biệt là khó khăn trong việc huy động vốn, cả vốn đầu tư ban đầu lẫn vốn vận hành dài hạn. Nếu không giải quyết được những “nút thắt” này, việc đạt được mục tiêu đã đề ra trong Quy hoạch điện VIII và cam kết Net Zero vào năm 2050 sẽ gặp nhiều khó khăn.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, một chuyên gia tài chính, nhận định rằng: “Dòng vốn dành cho phát triển năng lượng sạch sẽ không tự chảy đến nếu không có một hệ sinh thái tài chính xanh rõ ràng, cơ chế bảo lãnh tín dụng hợp lý và hành lang pháp lý minh bạch, ổn định lâu dài”. Sự hạn chế trong việc thiếu bộ tiêu chí thống nhất đánh giá dự án xanh, thị trường trái phiếu xanh chưa phát triển đầy đủ, cùng với đó là sự thiếu cơ chế ưu đãi thuế và phí, đang là những rào cản khiến dòng vốn xanh vẫn còn chảy chậm.

Để khuyến khích và thúc đẩy phát triển năng lượng sạch, nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế đã đề xuất rằng Việt Nam cần khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý về tài chính xanh. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc ban hành tiêu chuẩn quốc gia về dự án xanh, tạo lập thị trường trái phiếu xanh với cơ chế ưu đãi về thuế và tín dụng, và khuyến khích các ngân hàng thương mại phát triển sản phẩm tín dụng xanh thông qua hỗ trợ lãi suất và chia sẻ rủi ro từ quỹ bảo lãnh.

Trong bối cảnh dòng vốn quốc tế còn dè dặt, sự tham gia tích cực và chủ động của các doanh nghiệp nhà nước hàng đầu như Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sẽ đóng vai trò quan trọng. Với năng lực tài chính mạnh mẽ, uy tín quốc tế và vai trò trong ngành năng lượng, những doanh nghiệp này có thể đóng vai trò là “cầu nối tín nhiệm” giữa Chính phủ và các nhà đầu tư quốc tế.

Việt Nam đã cam kết đạt Net Zero vào năm 2050 và đặt mục tiêu phát triển điện gió ngoài khơi và LNG thành trụ cột an ninh năng lượng quốc gia. Tuy nhiên, để biến những mục tiêu này thành hiện thực, cần có những hành động cụ thể và quyết liệt ngay từ bây giờ.

Sở Xây dựng Hà Nội đang đề xuất một loạt chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích các nhà đầu tư tham gia vào phát triển hạ tầng giao thông sử dụng năng lượng sạch thông qua hình thức đối tác công tư (PPP). Mục tiêu chính của đề xuất này là thúc đẩy sự phát triển của các trạm năng lượng sạch trên địa bàn thành phố, hỗ trợ việc chuyển đổi sang sử dụng phương tiện xanh và giảm thiểu tác động môi trường.

Những ưu đãi được đề xuất bao gồm việc giao đất và hỗ trợ 100% tiền thuê đất tại các vị trí đã quy hoạch cho các dự án phát triển trạm năng lượng sạch đến hết năm 2033. Ngoài ra, thành phố Hà Nội cũng cam kết sẽ đầu tư đồng bộ hạ tầng giao thông và kỹ thuật để kết nối hiệu quả với các dự án trạm năng lượng sạch. Điều này không chỉ giúp tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của thành phố.

Một trong những điểm nổi bật của đề xuất này là việc hỗ trợ tài chính cho các dự án đầu tư vào hạ tầng trạm tiếp năng lượng sạch. Cụ thể, ngân sách thành phố sẽ hỗ trợ 70% tiền lãi vay ngân hàng trong 5 năm đầu tiên cho các dự án này. Đối với các dự án bến xe, bãi đỗ xe có tối thiểu 30% chỗ đỗ được trang bị trụ sạc, thành phố sẽ hỗ trợ 50% chi phí giải phóng mặt bằng và 100% tiền thuê đất trong 5 năm đầu. Đây là những chính sách hỗ trợ tài chính mạnh mẽ, giúp giảm thiểu gánh nặng tài chính cho các nhà đầu tư và khuyến khích họ tham gia vào lĩnh vực này.

Thành phố cũng cam kết đảm bảo cung ứng đủ năng lượng cho các trạm sạc, hỗ trợ miễn phí khảo sát, thiết kế đấu nối lưới điện và chi phí quảng bá. Những hỗ trợ này không chỉ giúp các nhà đầu tư tiết kiệm chi phí mà còn giúp đảm bảo sự hoạt động hiệu quả của các trạm sạc.

Theo Sở Xây dựng, để phục vụ mục tiêu chuyển đổi phương tiện xanh, thành phố yêu cầu đến hết năm 2026, tối thiểu 10% chỗ đỗ xe tại các công trình hiện hữu phải có trụ sạc. Đối với các dự án mới, tỷ lệ này sẽ là 30%. Thành phố cũng ưu tiên xây dựng trụ sạc trên vỉa hè và khuyến khích đầu tư vào trụ nạp hydrogen, nhiên liệu sạch khác. Những mục tiêu và định hướng này thể hiện sự quyết tâm của thành phố trong việc thúc đẩy sự phát triển của phương tiện xanh và giảm thiểu tác động môi trường.

Hiện tại, thống kê sơ bộ cho thấy toàn thành phố mới chỉ có khoảng 1.000 trạm sạc của V Green. Điều này cho thấy còn rất nhiều việc cần làm để đạt được mục tiêu đề ra. Với các chính sách ưu đãi mới, thành phố Hà Nội đang mở ra cơ hội lớn cho các nhà đầu tư tham gia vào lĩnh vực đầy tiềm năng này.