Trong quá trình toàn cầu hóa, các công ty ô tô hàng đầu thế giới như Toyota, Volkswagen và BMW đã không thể bỏ qua thị trường Trung Quốc – nơi được xem là “miếng bánh” khổng lồ mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng muốn chinh phục. Để thâm nhập thị trường này, họ đã phải thiết lập các liên doanh với các nhà sản xuất địa phương. Sự hợp tác này không chỉ mở ra cơ hội tiếp cận thị trường mới mà còn tạo điều kiện cho sự lan tỏa kiến thức, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm của các nhà sản xuất Trung Quốc.

Sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc trong những năm gần đây là minh chứng cho hiệu quả của chiến lược này. Từ năm 2001 đến năm 2017, ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc đã trải qua một quá trình tăng trưởng mạnh mẽ, với sản lượng ô tô sản xuất và bán ra trên toàn thế giới chiếm hơn 1/3 tổng số. Không chỉ tập trung vào số lượng, chất lượng của ô tô Trung Quốc cũng đã cải thiện đáng kể. Theo số liệu thống kê, tỷ lệ trục trặc của xe du lịch nội địa Trung Quốc đã giảm 75% từ năm 2001 đến năm 2014.

Một phần quan trọng của sự cải thiện này có thể được quy cho sự lan tỏa kiến thức từ các công ty ô tô nước ngoài thông qua các liên doanh. Shengmao Cao, trợ lý giáo sư chiến lược tại Kellogg, định nghĩa sự lan tỏa kiến thức này là việc các công ty có thể quan sát và áp dụng kiến thức và bí quyết sản xuất của nhau một cách tự nhiên hoặc thông qua các thỏa thuận hợp tác. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích hàng nghìn cuộc khảo sát do J.D. Power & Associates thực hiện từ năm 2001 đến năm 2014 và nhận thấy rằng hiệu ứng lan tỏa tri thức từ các liên doanh đã đóng góp 8,3% vào sự cải thiện chất lượng tổng thể của ô tô Trung Quốc trong giai đoạn đó.

Việc định lượng những hiệu ứng lan tỏa này không chỉ giúp các công ty hiểu rõ hơn về quyết định hợp tác mà còn cung cấp cái nhìn sâu sắc về chính sách công nghiệp và chiến lược kinh doanh trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu. Tuy nhiên, sự hợp tác này cũng đặt ra câu hỏi về việc làm thế nào các công ty nước ngoài cân bằng giữa việc kiếm lợi nhuận và khả năng nuôi dưỡng một đối thủ cạnh tranh trong tương lai.

Trở thành đối tác với các doanh nghiệp địa phương không chỉ giúp các tập đoàn đa quốc gia tiếp cận thị trường rộng lớn mà còn giúp họ có cơ hội tìm hiểu và tiếp thu công nghệ, kinh nghiệm quản lý từ các đối tác địa phương. Tuy nhiên, các công ty nước ngoài cũng cần cân nhắc kỹ lưỡng để không tạo ra một đối thủ cạnh tranh mạnh trong tương lai mà không có được những lợi ích tương xứng.

Thị trường ô tô Việt Nam đang trải qua một giai đoạn chuyển dịch đáng kể khi người tiêu dùng dần chuyển hướng sang các dòng ô tô gầm cao. Điều này đã dẫn đến sự sụt giảm mạnh mẽ trong doanh số của phân khúc sedan hạng C, đặc biệt là trong tầm giá dưới 900 triệu đồng.

Theo báo cáo từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) và TC Motor, trong tháng 6/2025, tổng doanh số bán ô tô sedan hạng C tại Việt Nam chỉ đạt 424 xe. So với tháng 5/2025, doanh số đã giảm 47 xe, tương đương 10%. Đáng chú ý, so với tháng 6 năm ngoái, doanh số bán sedan hạng C đã thấp hơn 625 xe, tương đương mức giảm lên tới 59,6%.

Trong nửa đầu năm 2025, tổng doanh số bán ô tô sedan hạng C tầm giá dưới 900 triệu đồng tại Việt Nam chỉ đạt 2.978 xe. Con số này giảm 2.391 xe, tương đương 44,6% so với cùng kỳ năm 2024. Điều này cho thấy sự mất dần sức hút của phân khúc sedan hạng C trong bối cảnh thị hiếu người tiêu dùng ô tô Việt Nam đang thay đổi.

Các mẫu mã sedan hạng C đều ghi nhận sự sụt giảm doanh số trong nửa đầu năm 2025. Mazda3 là mẫu xe duy nhất bán được trên 1.000 xe, với 1.255 xe đến tay khách hàng. Tuy nhiên, so với năm ngoái, lượng tiêu thụ mẫu xe này đã giảm tới gần 800 xe. KIA K3 bán được gần 900 xe, tiếp tục giữ vững vị trí thứ hai, nhưng doanh số cũng giảm tới 611 xe so với năm ngoái.

Hyundai Elantra chỉ bán được 340 xe sau 6 tháng đầu năm 2025, giảm 471 xe so với cùng kỳ năm ngoái. Honda Civic bán được 345 xe, nhiều hơn Elantra chỉ 5 xe. Toyota Corolla Altis tiếp tục xếp cuối bảng với lượng xe bán ra đạt 139 chiếc, trung bình mỗi tháng chỉ bán được 23 chiếc.

Sự sụt giảm của phân khúc sedan hạng C nói chung và các mẫu xe trong phân khúc này là minh chứng rõ ràng cho sự chuyển dịch thị hiếu của người tiêu dùng ô tô Việt Nam sang các dòng ô tô gầm cao. Xu hướng này đang ngày càng trở nên rõ ràng và các nhà sản xuất ô tô cần phải thích nghi để đáp ứng nhu cầu của thị trường.