Chị Nguyễn Thị Ngọc My, một người phụ nữ Hà Nội, đã từ bỏ công việc văn phòng ổn định để dành thời gian chăm sóc con cái. Tuy nhiên, chị không chỉ dừng lại ở đó, mà còn khám phá ra một nguồn thu nhập mới và ổn định, lên đến hàng chục triệu đồng mỗi tháng, nhờ kinh doanh brooch (ghim cài áo) thủ công.

Quyết định từ bỏ công việc vốn mang lại thu nhập ổn định để ở nhà lo cho con vào năm 2019, chị My bắt đầu hành trình tìm kiếm một nguồn thu nhập mới. Trong thời gian rảnh, chị đã thử làm bánh kem hoa nghệ thuật, nhưng do lý do sức khỏe, chị phải tạm ngưng. Từ đó, chị chuyển sang làm hoa giấy, hoa đất sét và đồ thủ công nhỏ lẻ để bán trang trải thu nhập.

Khi tìm hiểu về lịch sử và kỹ thuật đính kết brooch, chị nhận ra đây cũng là một nhánh nhỏ của thêu – lĩnh vực mà mình có chút nền tảng. Từ kinh nghiệm xử lý chất liệu khi làm bánh, hoa, chị My nảy ra ý tưởng tạo nên những chiếc brooch sinh động, gần gũi và đa dạng nguyên phụ liệu.

Vào năm 2022, chị My thuyết phục chị gái cùng bắt đầu hành trình khởi nghiệp. Đến năm 2023, một người bạn thân từ thời tiểu học của chị cũng tham gia cùng. Cả ba chính thức mở xưởng mang tên ‘Handmade by Mí’. Những ngày đầu, nhóm gặp không ít khó khăn về vốn và nguyên phụ liệu. Nhóm quyết định giữ quy mô vừa phải, mỗi người kiêm nhiệm nhiều công việc để tiết kiệm chi phí.

Theo chị My, thách thức lớn nhất đến từ nguyên vật liệu. Những món phụ kiện nhỏ nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ cao, nguyên liệu lại khan hiếm. Nhóm phải đặt mua lẻ từ nước ngoài như cườm Nhật, kim sa Pháp – Ý, pha lê Swarovski từ Áo, dẫn đến chi phí đội lên đáng kể.

Chị My cho biết thị trường Việt Nam vẫn thiếu đơn vị cung cấp nguyên liệu đính kết cao cấp số lượng lớn. Sau gần 3 năm, nhóm mới tìm được một số đầu mối uy tín và định hình được hướng đi phù hợp với mô hình xưởng sáng tạo nhỏ.

Cũng theo chị My, mỗi sản phẩm handmade mất 1 – 2 ngày để hoàn thành, tùy vào độ khó. Mỗi bộ sưu tập thường gồm khoảng 20 – 23 mẫu và không sản xuất hàng loạt. Mức giá sản phẩm dao động từ 500.000 – 2.500.000 đồng, thu nhập mỗi tháng khoảng từ 35 – 45 triệu đồng.

Chị My chia sẻ: ‘Người Việt thường ngại những phụ kiện quá cầu kỳ, nên nhóm tập trung vào dòng brooch nhỏ, vừa phải, dễ kết hợp nhưng vẫn giữ sự tinh xảo và độc đáo. Ưu tiên chất lượng và cá tính sáng tạo là điều chúng mình luôn theo đuổi’.

Không chỉ tạo ra sản phẩm, chị My và nhóm còn mang khát khao lan tỏa tình yêu với nghệ thuật đính kết. ‘Chúng mình muốn truyền cảm hứng đến những người trẻ yêu handmade, giúp họ biết thêm về brooch, học hỏi và chia sẻ kiến thức lẫn nhau’, chị nói.

Trong một không gian rộng lớn tại Thủ Đức, TP.HCM, Bùi Thịnh Đa đã tạo ra những tác phẩm nghệ thuật độc đáo – búp bê khớp cầu (ball jointed doll – BJD). Không chỉ là sản phẩm thủ công đơn thuần, mỗi búp bê đều là hiện thân của một thế giới nội tâm đầy ám ảnh, tinh tế và tuyệt đẹp. Ở tuổi 21, Bùi Thịnh Đa đã có 9 năm kinh nghiệm trong nghề làm búp bê khớp cầu, một loại hình nghệ thuật đòi hỏi kỹ năng tạo hình, hội họa, thiết kế và cảm xúc.

Quá trình tạo ra một búp bê không hề đơn giản. Đa phải bắt đầu từ việc lên ý tưởng, tạo hình, hoàn thiện sản phẩm, và quan trọng nhất là truyền tải cảm xúc vào từng tác phẩm. Mỗi búp bê đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn, từ việc nhào đất, tạo khung xương, đắp đất, tạo khớp, nung, chà mịn, trang điểm… hoàn toàn thủ công.

Bùi Thịnh Đa chia sẻ về việc tiếp cận thị trường và khách hàng. Anh bán sản phẩm của mình qua nhiều nền tảng như Instagram, TikTok, Gmail, Facebook và cả lập shop trên Etsy, trang bán đồ thủ công quốc tế. Mặc dù không có một đội ngũ hỗ trợ lớn, anh vẫn tự mình vận hành từ A đến Z, từ khâu truyền thông đến sản xuất.

Khách hàng của Bùi Thịnh Đa rất đặc thù, bao gồm những người sưu tầm BJD, người chơi búp bê nghệ thuật cao cấp, có khi là nghệ sĩ, nhà sưu tập hoặc đơn giản là những người cảm thụ được cảm xúc thật trong từng nhân vật. Anh cũng chia sẻ về khách hàng khiếm thị người Mỹ, người đã đặt mua một búp bê truyền thống và rất xúc động khi nhận được thư bằng chữ nổi gửi kèm.

Về giá cả, Bùi Thịnh Đa giải thích rằng mỗi búp bê đều là một tác phẩm nghệ thuật đòi hỏi nhiều công sức, tâm tư và tình cảm. Mức giá anh đưa ra là tương xứng với giá trị của búp bê, với dòng búp bê tả thực, giá trung bình ở mức hơn 15-150 triệu đồng tùy theo kích thước, chi tiết, yêu cầu cá nhân hóa và thời gian thực hiện.

Mặc dù công việc có thể gây áp lực, nhưng Bùi Thịnh Đa vẫn giữ kỷ luật khi sáng tạo và nghiêm túc trong công việc. Anh chia sẻ rằng điều khó nhất trong công việc này là giữ kỷ luật khi sáng tạo và phải nghiêm túc.

Bùi Thịnh Đa hy vọng rằng nghề làm búp bê khớp cầu tại Việt Nam sẽ phát triển trong thời gian tới. Anh đang không ngừng học hỏi và sáng tạo, và dự định tiếp tục quảng bá hình ảnh Việt Nam qua búp bê khớp cầu.

Làng nghề mộc Phù Yên, thuộc xã Phú Nghĩa, đang nổi lên như một biểu tượng của sự kết hợp giữa truyền thống và đổi mới. Với lịch sử hàng trăm năm, làng nghề này đã và đang giữ gìn những tinh hoa của nghề mộc cổ, đồng thời tiếp nhận những tinh thần đổi mới từ thế hệ trẻ.

Nổi tiếng với các sản phẩm đồ gỗ gia dụng, bàn ghế, tủ thờ, đồ thờ cúng tinh xảo, làng nghề mộc Phù Yên mang đậm dấu ấn của nghề truyền thống xứ Đoài. Dù trải qua nhiều biến động lịch sử, nghề mộc ở đây vẫn được giữ gìn và truyền từ đời này sang đời khác như một dòng chảy văn hóa không ngừng nghỉ.

Theo ông Trần Văn Sơn, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phú Nghĩa, hiện nay, toàn thôn có gần 400 hộ dân làm nghề mộc, với khoảng hơn 100 xưởng quy mô vừa và nhỏ. Điều đáng mừng là trong số đó có hàng chục chủ xưởng là người trẻ, từ 25 đến 35 tuổi, đang kế thừa nghề truyền thống theo hướng sáng tạo và chuyên nghiệp.

Thế hệ trẻ đang trở thành điểm sáng của làng nghề trong 5-7 năm trở lại đây. Họ đã áp dụng công nghệ vào sản xuất, quảng bá sản phẩm qua mạng xã hội và sàn thương mại điện tử, cũng như sử dụng thiết kế 3D để khách hàng có thể hình dung trước mẫu mã sản phẩm. Chính họ đang giúp nghề mộc Phù Yên đứng vững trong giai đoạn mới.

Anh Nguyễn Hữu Hiệu, một trong những gương mặt tiêu biểu của thế hệ trẻ làm nghề dựng nhà gỗ cổ, đã và đang phát triển xưởng mộc của mình với 7 thợ chính và 10 công nhân thời vụ. Doanh thu trung bình của xưởng anh Hiệu đạt từ 7 đến 10 tỷ đồng mỗi năm. Anh đã đầu tư máy móc hiện đại, sử dụng phần mềm thiết kế 3D và đẩy mạnh quảng bá sản phẩm qua mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử.

Tuy nhiên, làng nghề mộc Phù Yên vẫn đang gặp phải một số bất cập, đặc biệt là không gian sản xuất còn manh mún và chật hẹp. Các xưởng mộc thường nằm xen kẽ trong khu dân cư, máy móc hoạt động ngày đêm gây bụi và tiếng ồn, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người dân.

Về phía địa phương, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Trần Văn Sơn cho biết, xã Phú Nghĩa sẽ đề xuất thành phố quy hoạch cụm làng nghề tập trung để hỗ trợ các hộ sản xuất phát triển ổn định và bền vững. Đồng thời, xã sẽ phối hợp với Hội Nông dân và Đoàn Thanh niên hỗ trợ các mô hình khởi nghiệp của người trẻ qua các lớp tập huấn, kết nối thị trường và định hướng chuyển đổi số.

Người trẻ như anh Đạt, anh Hiệu không khỏi trăn trở về việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và phát triển nghề truyền thống trong bối cảnh hiện đại. Họ đã và đang có kế hoạch bài bản để đầu tư thêm máy móc, nâng cao chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu một cách chuyên nghiệp.

Có thể nói, chính sự kết hợp giữa tinh hoa của nghề cổ và tinh thần đổi mới của lớp trẻ đang mở ra một tương lai sáng sủa cho làng nghề mộc Phù Yên. Những người trẻ ở đây đã đưa nghề mộc truyền thống vươn lên mạnh mẽ trong dòng chảy thời đại để kiến tạo giá trị bền vững cho quê hương.