Ngày 23/7, một nhóm quan chức Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến hành cuộc thảo luận với chính quyền lâm thời Syria về việc hỗ trợ quân sự và biện pháp đối phó với các nhóm vũ trang mà Damascus coi là khủng bố, trong đó có tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Các quan chức cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đang tích cực hỗ trợ đào tạo, tư vấn và cung cấp kỹ thuật để tăng cường năng lực quốc phòng của Syria. Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu đã bày tỏ sẵn sàng giúp đỡ Damascus trong lĩnh vực này.

Căng thẳng ở miền nam Syria leo thang vào cuối tuần trước khi xảy ra đụng độ dữ dội giữa các bộ lạc Bedouin và dân quân Druze ở tỉnh Sweida. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sau đó đã tiến hành không kích vào các đoàn xe của quân đội chính phủ ở Sweida và trụ sở Bộ Quốc phòng Syria, với lý do bảo vệ cộng đồng Druze.

Đặc phái viên Mỹ phụ trách vấn đề Syria, Tom Barrack, ngày 19/7 đã công bố lệnh ngừng bắn do Mỹ làm trung gian, theo đó lực lượng chính phủ Syria sẽ được phép tiến vào Sweida để chấm dứt giao tranh giữa người Druze và người Bedouin.

Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ mạnh mẽ chính phủ lâm thời Syria do Tổng thống Ahmad al-Sharaa lãnh đạo và đang tìm kiếm thỏa thuận quốc phòng với Syria. Thỏa thuận này được cho là có điều khoản cho phép Ankara mở căn cứ quân sự trên lãnh thổ nước láng giềng.

Ankara cũng ủng hộ thỏa thuận đạt được giữa chính phủ Syria và Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do người Kurd lãnh đạo, trong đó sáp nhập nhóm này vào quân đội. Tuy nhiên, quá trình thực thi thỏa thuận đang bị đình trệ do bất đồng về vấn đề SDF sẽ là đơn vị độc lập hay bị giải thể hoàn toàn.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ, Hakan Fidan, ngày 22/7 đã cảnh báo dân quân người Kurd và các nhóm vũ trang khác tại Syria không nên lợi dụng căng thẳng để đòi tự trị. Ông tuyên bố bất cứ nỗ lực nào nhằm chia rẽ Syria sẽ bị coi là mối đe dọa trực tiếp đến an ninh quốc gia của Thổ Nhĩ Kỳ và có thể khiến nước này can thiệp quân sự.

Chính phủ lâm thời Syria, được lãnh đạo bởi các nhóm Hồi giáo, đã chính thức yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ hỗ trợ để tăng cường năng lực phòng vệ của họ. Thông tin này được các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ chia sẻ với hãng tin AP vào ngày 23/7 vừa qua. Yêu cầu hỗ trợ này xuất phát từ tình hình an ninh phức tạp tại Syria sau các vụ bạo lực sắc tộc trong hai tuần qua, làm căng thẳng leo thang và thu hút sự can thiệp của Israel.

Tình hình an ninh tại Syria đang trở nên ngày càng phức tạp, đặc biệt là tại tỉnh al-Suwayda, miền Nam Syria, nơi chứng kiến các cuộc đụng độ dữ dội giữa người Bedouin theo dòng Sunni và các tay súng Druze. Các cuộc xung đột này đã kéo theo phản ứng từ Israel, với các cuộc không kích nhắm vào lực lượng chính phủ Syria. Lực lượng này được cho là đã mở cuộc tấn công tại al-Suwayda để hỗ trợ người Bedouin. 심지어 Bộ Quốc phòng Syria tại thủ đô Damascus cũng trở thành mục tiêu của các cuộc không kích của Israel, với lý do bảo vệ cộng đồng Druze.

Các quan chức Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ tiết lộ rằng Syria cũng đề nghị được hỗ trợ để chống lại các tổ chức khủng bố, trong đó có tổ chức Nhà nước Hồi giáo (ISIS). Thổ Nhĩ Kỳ, từ lâu đã bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ Syria, hiện đang xúc tiến việc cung cấp huấn luyện, tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật để giúp Syria tăng cường năng lực quốc phòng.

Một đoạn video lan truyền trên mạng xã hội gần đây cho thấy một đoàn xe tải chở các xe thiết giáp chở quân Ejder6x6 hoàn toàn mới, do công ty Nurol Makina của Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất, đang di chuyển ở miền Bắc Syria. Thông tin cho biết những xe thiết giáp này đã được bàn giao cho quân đội Syria.

Thổ Nhĩ Kỳ, vốn ủng hộ mạnh mẽ chính phủ Syria do Tổng thống Ahmad al-Sharaa đứng đầu, đang theo đuổi một thỏa thuận hợp tác quốc phòng mang tính chiến lược với Syria. Thoả thuận này được cho là có thể bao gồm việc thiết lập các căn cứ quân sự trên lãnh thổ Syria, bao gồm cả căn cứ lục quân, không quân và hải quân của Thổ Nhĩ Kỳ.

Tuy nhiên, Israel đã lên tiếng cảnh báo rằng họ sẽ không chấp nhận sự hiện diện quân sự mở rộng của Thổ Nhĩ Kỳ tại Syria. Israel thậm chí đã tiến hành không kích vào một số địa điểm mà các sĩ quan Thổ Nhĩ Kỳ từng khảo sát để xây dựng căn cứ tại khu vực ven biển và miền Trung Syria. Bất chấp điều đó, những phát biểu gần đây của giới chức Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy Ankara vẫn kiên quyết thực hiện các kế hoạch của mình tại Syria.

Hiện vẫn chưa rõ Israel sẽ phản ứng như thế nào trước những bước đi của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng có khả năng cao là quân đội Israel sẽ tấn công bất kỳ loại vũ khí tiên tiến nào mà Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp cho Syria, bao gồm UAV và các hệ thống phòng không.

Tướng Eyal Zamir, Tư lệnh Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), vừa tiết lộ rằng quân đội nước này đang thực hiện nhiều hoạt động quân sự trên các mặt trận khác nhau, bao gồm cả tấn công và phòng thủ ở một số khu vực và biên giới.

Tại một buổi đánh giá chiến lược với các chỉ huy IDF vào ngày 21/7, ông Zamir đánh giá cao hoạt động chống lại nhóm vũ trang Hamas tại Dải Gaza, coi đây là một trong những chiến dịch phức tạp nhất mà IDF từng thực hiện. Ông nhấn mạnh rằng mặc dù Israel đang phải trả một cái giá đắt cho xung đột này, nhưng IDF đã đạt được những thành tựu đáng kể.

IDF sẽ tiếp tục hoạt động trên nhiều mặt trận, trong đó có mục tiêu làm suy yếu năng lực chiến lược của Syria và nhóm Hezbollah ở Lebanon, đảm bảo khả năng tự do hành động trong khu vực, cũng như tiếp tục chiến dịch tại Bờ Tây. Ông Zamir cũng khẳng định rằng Iran và các đồng minh của nước này vẫn trong tầm ngắm của IDF, và chiến dịch nhằm vào Iran chưa kết thúc.

Đây là lần đầu tiên IDF tổ chức đánh giá tình hình trên các mặt trận trong vòng 2 năm qua. Quân đoàn Sâu thẳm, đơn vị bí mật của IDF chuyên thực hiện hoạt động quân sự ở nước ngoài, sẽ trải qua cải tổ lớn để trở thành bộ chỉ huy chịu trách nhiệm quản lý, xây dựng chiến lược, chỉ huy hoạt động và chiến dịch ở cấp Bộ tổng tham mưu, đặc biệt trong đối phó với các lực lượng mà Iran hậu thuẫn tại những nước không tiếp giáp với Israel.

IDF đã mở chiến dịch nhằm vào Dải Gaza từ tháng 10/2023 nhằm đáp trả vụ tấn công của Hamas khiến khoảng 1.200 người Israel thiệt mạng. Xung đột tới nay đã khiến hơn 59.000 người tại Dải Gaza thiệt mạng và hơn 142.000 người bị thương, trong đó chủ yếu là dân thường.

Gần đây, Hamas đã thay đổi chiến thuật, triển khai các tổ tác chiến độc lập chuyên hoạt động phân tán thay vì tập trung lực lượng như trước. Chiến thuật này giúp Hamas dễ dàng phục kích và gây thiệt hại nặng cho lực lượng Israel, đặc biệt trong môi trường đô thị phức tạp. Việc Hamas phân tán lực lượng cũng khiến IDF gặp khó khăn trong việc xác định mục tiêu và tổ chức phản công hiệu quả.

IDF đang nỗ lực thích nghi với chiến thuật mới của Hamas và tìm cách giảm thiểu thương vong cho dân thường trong các hoạt động quân sự.

Quân đội Israel cũng đang duy trì sự hiện diện quân sự mạnh mẽ tại biên giới với Lebanon và Syria, nơi các lực lượng Hezbollah và Syria được cho là có sự hỗ trợ của Iran.

Các hành động gần đây của Israel tại Gaza và Syria đã khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump cảm thấy bất ngờ và không hài lòng. Theo báo cáo của Axios, một quan chức Nhà Trắng tiết lộ rằng Tổng thống Trump cảm thấy không thoải mái với việc Israel tiến hành các cuộc tấn công ở nhiều nơi và vào bất cứ lúc nào.

Tuần trước, Israel đã thực hiện một cuộc tấn công vào Nhà thờ Công giáo duy nhất ở Gaza, gây ra phản ứng tiêu cực từ Tổng thống Mỹ. Ông Trump đã gọi điện cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu để bày tỏ sự bất bình và yêu cầu nhà lãnh đạo Israel đưa ra một tuyên bố gọi cuộc tấn công là một sai lầm.

Không dừng lại ở đó, Israel cũng đã tiến hành các cuộc không kích vào các tòa nhà chính phủ ở thủ đô Damascus của Syria, đúng vào thời điểm chính quyền của ông Trump đang nỗ lực tái thiết quốc gia bị chiến tranh tàn phá này. Nhà Trắng lo ngại về các quyết định của Thủ tướng Netanyahu ở Syria và các động thái này có thể làm suy yếu những nỗ lực của Tổng thống Trump trong việc giải quyết các vấn đề khu vực.

Đặc phái viên Mỹ tại Syria Tom Barrack đã yêu cầu Israel ngừng các cuộc tấn công vào Syria để tạo điều kiện cho ngoại giao, và Israel đã đồng ý. Tuy nhiên, đến ngày thứ Tư, Israel đã thực hiện các cuộc tấn công quy mô lớn vào Syria, bao gồm cả các trụ sở quân sự và gần dinh tổng thống.

Israel cho biết họ hành động để ủng hộ người Druze, một cộng đồng đông đảo ở Israel và được coi là một nhóm thiểu số trung thành, với nhiều người đang phục vụ trong quân đội Israel. Tuy nhiên, Ả Rập Xê Út và Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã phàn nàn với Nhà Trắng về các hành động của Israel.

Trước đó, trong một bài phát biểu công khai, ông Trump đã bày tỏ sự thất vọng đối với Israel khi nước này lên kế hoạch một cuộc không kích lớn để đáp trả vụ Iran phóng một tên lửa duy nhất sau khi lệnh ngừng bắn chấm dứt cuộc chiến kéo dài 12 ngày có hiệu lực.

Gần đây, ông Trump dường như đã thân thiết hơn với Thủ tướng Israel Netanyahu. Trong một bữa tối tại Phòng Xanh của Nhà Trắng hồi đầu tháng này, ông Netanyahu đã gây ấn tượng mạnh khi trình bày bức thư ông viết để đề cử ông Trump cho giải Nobel hòa bình.

Tuy nhiên, Ngoại trưởng của 25 quốc gia phương Tây cũng lên án Israel vì cung cấp “nhỏ giọt” hàng viện trợ cho dải Gaza. Hơn 1.000 người đã thiệt mạng khi tìm kiếm cứu trợ nhân đạo tại đây kể từ cuối tháng 5.

Một số quốc gia và tổ chức quốc tế đang kêu gọi Israel và các bên liên quan kiềm chế và tìm kiếm giải pháp hòa bình cho các vấn đề khu vực. Tình hình tại Gaza và Syria vẫn đang diễn biến phức tạp và cần được theo dõi sát sao.

Để tìm hiểu thêm về tình hình tại Gaza và Syria, vui lòng truy cập Axios và Liên Hiệp Quốc để cập nhật thông tin mới nhất.