Những ngày qua, mưa lớn đã ập xuống nhiều khu vực tại Nghệ An và Thanh Hóa, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Tại Nghệ An, hàng trăm ngôi nhà đã bị đổ sập và nhiều bản làng bị cô lập do mưa lớn. Thông tin từ ông Hoàng Văn Đại, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cho biết lượng mưa lớn đã xuất hiện ở các khu vực phía Tây của Nghệ An và Thanh Hóa, với lượng mưa phổ biến từ 150-250mm. Đặc biệt, tại Quỳ Châu, lượng mưa đã đạt đến 259mm.

Lũ từ thượng nguồn đổ về đã gây ra tình trạng ngập lụt, lũ ống, lũ quét tại nhiều huyện miền núi như Kỳ Sơn, Con Cuông, Quỳ Châu, Quế Phong. Quốc lộ 7 đoạn qua địa bàn các xã Anh Sơn, Tương Dương, Con Cuông đang ngập từ 0,5 đến hơn một mét. Giao thông cũng đang tê liệt vì hàng chục điểm sạt lở lớn trên quốc lộ 16. Tình hình thời tiết cực đoan này đã gây ra nhiều khó khăn cho người dân và các cơ quan chức năng trong việc ứng phó.

TS Trương Bá Kiên, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Khí tượng khí hậu, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu, đã đưa ra lý giải về nguyên nhân của đợt mưa lớn những ngày qua. Theo ông, vùng thấp nhỏ trên Vịnh Bắc Bộ mang gió đông nam vào đất liền, kết hợp với không khí ẩm và bất ổn định sau bão số 3 Wipha, đã gây ra tình trạng mưa lớn. Dự báo thời tiết cho thấy, trong hôm nay và ngày mai, một số điểm thuộc Bắc Bộ thậm chí còn lớn hơn trong những ngày bão số 3 Wipha tác động.

TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai, đã cảnh báo rằng sau cơn bão Wipha có thể sẽ có một đợt mưa nối tiếp theo từ ngày 23 đến 25/7 trên địa bàn các tỉnh miền núi Tây Bắc. Lượng mưa tích lũy nhiều ngày sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ sạt lở và lũ quét. Ông Huy cũng nhấn mạnh rằng sự chuyển pha liên tục của các trạng thái thời tiết từ En Nino sang La Nina, và hiện nay là giai đoạn trung tính âm (gần với La Nina hơn), dự báo số lượng các cơn bão đi vào biển Đông cũng như đất liền Việt Nam sẽ nhiều hơn trung bình các năm.

Bởi vậy, khi mùa bão mới bắt đầu, việc chuẩn bị cho công tác ứng phó phải được thực hiện một cách nghiêm túc và lâu dài. Các cơ quan chức năng và người dân cần có sự chuẩn bị tốt để ứng phó với các tình huống thiên tai có thể xảy ra. Điều quan trọng là tránh tâm lý chủ quan khi bão đi qua, và cần duy trì sự cảnh giác cao độ trước những diễn biến phức tạp của thời tiết.

Đề cập đến các huyện miền núi như Kỳ Sơn, Con Cuông, Quỳ Châu, Quế Phong, ông Huy cho rằng cần phải đặc biệt chú trọng đến công tác phòng chống lũ lụt và sạt lở. Những khu vực này thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, và cần có những kế hoạch cụ thể để ứng phó với các tình huống khẩn cấp.

Nắng nóng đã quét qua nhiều khu vực ở Việt Nam trong ngày 29/7, với một số nơi trải qua nắng nóng gay gắt. Các tỉnh Bắc Bộ, Thanh Hóa, Nghệ An, và phía Đông các tỉnh từ Quảng Ngãi đến Đắk Lắk đã ghi nhận nhiệt độ cao đáng kể. Nhiệt độ lúc 13 giờ được ghi nhận phổ biến ở mức 35-37 độ C, và có nơi vượt trên 37 độ C.

Cụ thể, tại Trạm Bắc Mê (Tuyên Quang), nhiệt độ đạt 37,2 độ C; trạm Chợ Rã (Thái Nguyên) ở mức 37,3 độ C; trạm Sơn Động (Bắc Ninh) là 37,4 độ; và trạm Láng (Hà Nội) cũng đạt 37,2 độ C. Dự báo cho ngày 30/7 chỉ ra rằng khu vực Bắc Bộ, từ Thanh Hóa đến Đà Nẵng (bao gồm Hà Tĩnh), phía Đông các tỉnh từ Quảng Ngãi đến Đắk Lắk và Khánh Hòa sẽ tiếp tục nắng nóng, với một số nơi trải qua nắng nóng gay gắt.

Nhiệt độ cao nhất được dự báo phổ biến ở mức 35-38 độ C, và có nơi vượt trên 38 độ C; độ ẩm tương đối thấp nhất phổ biến ở mức 55-60%. Trong ngày 31/7, khu vực đồng bằng Bắc Bộ, từ Thanh Hóa đến Đà Nẵng, phía Đông các tỉnh từ Quảng Ngãi đến Đắk Lắk và Khánh Hòa dự kiến tiếp tục nắng nóng, với một số nơi nắng nóng gay gắt.

Nhiệt độ cao nhất được dự báo phổ biến từ 35-37 độ C, và có nơi trên 37 độ C; độ ẩm tương đối thấp nhất cũng duy trì ở mức 55-60%. Các khu vực khác ở Bắc Bộ có khả năng trải qua nắng nóng cục bộ, với nhiệt độ cao nhất có nơi trên 35 độ C. Theo nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, từ ngày 1/8, nắng nóng sẽ kết thúc ở khu vực Bắc Bộ; tuy nhiên, nắng nóng ở khu vực Trung Bộ có khả năng kéo dài trong nhiều ngày tới.

Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do nắng nóng được đánh giá ở cấp 1. Do ảnh hưởng của nắng nóng và nắng nóng gay gắt kết hợp với độ ẩm trong không khí giảm thấp, nguy cơ cao xảy ra cháy nổ và hỏa hoạn ở khu vực dân cư do nhu cầu sử dụng điện tăng cao. Ngoài ra, cũng có nguy cơ xảy ra cháy rừng.

Nắng nóng cũng có thể gây ra tình trạng mất nước, kiệt sức, đột quỵ do sốc nhiệt đối với cơ thể người khi tiếp xúc lâu với nền nhiệt độ cao. Các chuyên gia khí tượng cũng lưu ý rằng nhiệt độ dự báo trong các bản tin nắng nóng và nhiệt độ cảm nhận thực tế ngoài trời có thể chênh lệch từ 2-4 độ C, và thậm chí có thể cao hơn tùy thuộc vào các điều kiện mặt đệm như bê tông, đường nhựa.