Thị trường lao động Việt Nam đang đứng trước những thay đổi lớn do sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI). Theo báo cáo “AI và Việc làm” của Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông, AI sẽ thay đổi sâu sắc thị trường lao động tại Việt Nam trong hai thập kỷ tới.
Đến năm 2045, khoảng 74% lao động trong các lĩnh vực sản xuất, vận hành máy móc và dịch vụ hậu cần có thể bị AI thay thế. Đây là nhóm chịu tác động mạnh nhất do tính chất công việc lặp đi lặp lại, dễ tự động hóa.
Tác động của AI lên các ngành nghề
Không chỉ lao động tay chân, nhóm việc làm trí óc như kế toán, kiểm toán, phân tích dữ liệu cơ bản cũng không tránh khỏi ảnh hưởng, với ước tính 56% vị trí trong lĩnh vực này có nguy cơ bị thay thế.
Nhóm ngành trong vài năm tới sẽ bị AI dần thay thế
Báo cáo cũng cảnh báo nguy cơ gia tăng bất bình đẳng xã hội nếu quá trình chuyển đổi nghề nghiệp không được thực hiện kịp thời. Những lao động không kịp thích ứng và nâng cao kỹ năng sẽ đối mặt với tình trạng thất nghiệp kéo dài hoặc buộc phải làm các công việc bấp bênh, thu nhập thấp.
Cơ hội mới từ AI
Tuy nhiên, bên cạnh thách thức, AI cũng mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp mới. Các lĩnh vực như phát triển phần mềm, lập trình AI, quản trị dữ liệu lớn, chăm sóc sức khỏe kỹ thuật số và ngành nghề sáng tạo được dự báo sẽ bùng nổ trong tương lai gần. Nhu cầu nhân lực trong ngành công nghệ thông tin tại Việt Nam dự kiến sẽ tăng từ 350.000 người năm 2018 lên gần 1 triệu người vào năm 2026.
Giải pháp then chốt
IPS nhấn mạnh, đào tạo lại và nâng cao kỹ năng là giải pháp then chốt để người lao động thích ứng với thời đại AI. Những kỹ năng thiết yếu bao gồm tư duy số, kiến thức công nghệ, khả năng học hỏi liên tục và các kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề – yếu tố giúp con người giữ được lợi thế trước làn sóng tự động hóa.